Opinie: Kennelijk zijn bij accountant.nl de luiken naar beneden gedaan
De website accountant.nl biedt een prachtig platform voor opinie en dialoog binnen de accountancysector. De redactie zegt journalistiek en onafhankelijk te willen opereren, al blijft het natuurlijk wel een website van de NBA. Ook wij leveren regelmatig en graag een bijdrage aan het debat op deze site. We schuwen daarbij een kritische toon niet, ook als het gaat om de beroepsorganisatie. Inmiddels lijkt er een nieuwe wind bij de NBA te waaien. Kort na elkaar werden twee van onze bijdragen geweigerd, tot onze stomme verbazing.
Onze eerste bijdrage haakte in op de 1 april-grap die de redactie van accountant.nl maakte over het schrappen van de beroepstitel AA en RA. Wij zagen de humor er niet van in – al is dat natuurlijk altijd een kwestie van smaak – een schreven een kritische beschouwing. Die bij de redactie kennelijk niet alleen in het verkeerde keelgat schoot maar er ook toe leidde dat een afspraak voor een ontmoeting tussen de NBA en de Novaa onmiddellijk werd opgeschort.
Inhaker
De gewraakte opiniebijdrage werd alsnog gepubliceerd door accountancyvanmorgen.nl. Kort daarna verscheen een opinie van Steef Visser, voorzitter van de Commissie MKB van de NBA, op accountant.nl. Veel lezers zagen dit als een impliciete reactie op ons verboden betoog. Marianne van der Zijde wist wel zeker dat dit een inhaker was en begon haar bijdrage op accountant.nl met een letterlijk citaat uit het door de NBA geweerde commentaar. Noch Steef Visser noch de redactie spraken Marianne tegen dat Steef inderdaad (vooral) op de bijdrage van Novaa reageerde. Wij begrijpen ook nog steeds niet waarom onze bijdrage dermate uit de bocht vloog dat het niet op de site mocht.
Open brief
Dat leek ons een mooi vertrekpunt voor een commentaar in de vorm van een open brief aan Steef en Marianne. Met kritische noten maar ook voldoende vrolijke tonen en een uitnodiging aan Steef om de dialoog en te gaan en zelfs te zoeken naar mogelijkheden om samen te werken. Wat je noemt een constructieve bijdrage! De redactie van accountant.nl zag het volledig anders en bleek in de gordijnen te hangen na deze tweede poging om mee te doen aan het debat. Feitelijk onjuist, insinuerend, beledigend, NBA-activiteiten worden belachelijk gemaakt en er wordt op de man gespeeld. Poeh, poeh. De redactie nam geen meel in de mond om de bijdrage te diskwalificeren. Helaas bleek men niet bereid om toe te lichten welke passages dan precies zo kwalijk waren. De correspondentie over het redactiebeleid van accountant.nl is inmiddels overgenomen door de algemeen directeur van de NBA. Ook wordt er voortdurend gesproken over ‘intern overleg’. Onafhankelijkheid is leuk maar het moet natuurlijk niet te gek worden.
Over de rooie
Het ontgaat ons volledig waarom de redactie tot tweemaal toe zo over de rooie is gegaan over commentaren die naar onze mening niet veel verschillen van onze eerdere bijdragen. Niet dat wij alleen maar fans hebben (al gaan er vaak meer duimpjes omhoog dan omlaag). Zoals dat hoort in een dialoog tussen mensen met uiteenlopende visies en belangen. Natuurlijk kan het zijn dat we iets over het hoofd zien maar aangezien bij de redactie inmiddels de luiken naar beneden zijn gegaan, tasten we in het duister. Daarom laten we graag op een ander podium dan gehoopt alsnog de tekst lezen die we bij accountant.nl hebben aangeboden. Dan kan ieder zich een eigen oordeel vormen over de opportuniteit van deze bijdrage. Net zoals dat in het verleden ook altijd gebeurde met de bijdragen die wél op accountant.nl verschenen! Het is dan ook vooral de redactie die een hoge prijs betaalt voor het weren van twee lastige commentatoren. Het open podium dat accountant.nl eens was voor dialoog en discussie is helaas gesloten.
Marco Moling en Guus Ham
Beste Marianne en Steef,
We moesten wel wat gniffelen na het lezen van de laatste bijdrage van Marianne. Net zoals zij hadden wij het gevoel dat Steef het over ons had, ook al maakte hij dat nergens expliciet, en reageerde op ons commentaar. Saillant detail: onze reactie hadden we eerst bij de redactie van accountant.nl aangeboden, maar die wilde het niet plaatsen. Dat maakt het feit dat de redactie wél ruimte bood aan een reactie op datzelfde commentaar toch wat bijzonder…
Als liefhebbers van degelijke diesels voelden we ons aangesproken door Steef. Natuurlijk staan wij graag open voor andere vormen van vervoer. Ook binnen de NBA willen we graag samenwerken met iedereen die de mkb-accountant een warm hart toedraagt. Dat kan de Commissie NBA zijn of een community, al blijft dat laatste voor ons nog wat vaag. We nodigen Steef ook graag uit om een keer te komen praten over ons initiatief om de Nederlandse organisatie van accountant adviseurs (Novaa) verder uit te bouwen. Misschien dat we nuttige dwarsverbanden kunnen slaan. Het is immers het doel en de inhoud en niet de vorm die voorop zou moeten staan. Een brede coalitie sluit daar naadloos op aan.
Dat wij af en toe toch blijven dieselen, heeft niets te maken met een hang naar het verleden of de behoefte om te brompotten. Het is vooral het deja vu-effect dat veel NBA-initiatieven op ons hebben. Op papier ziet het er allemaal goed uit, maar als puntje bij paaltje komt dan verdwijnen grootste plannen weer onderin een la of komt het niet verder dan de tekentafel. Ook de Vernieuwingsagenda MKB is in belangrijke mate een herhaling van zetten.
Projecten en initiatieven zijn mooi maar zonder mensen, mandaat en geld gaat het gewoon niet vliegen. Zeker van accountants mag verwacht worden dat zij pas hun handtekening onder plannen zetten wanneer deze op een degelijke manier financieel worden onderbouwd en er voldoende zekerheid is dat de benodigde personele capaciteit wordt vrijgemaakt. Zo’n kenniscentrum mkb bijvoorbeeld of een campagne over de toegevoegde waarde van de mkb-accountant. Mooi! Maar hoeveel euro’s en fte heeft de NBA daar dan extra voor gereserveerd? Is het niet logisch en zelfs goed dat wij kritisch tegen dit soort plannen aankijken wanneer het alleen nog luchtbellen zijn die worden losgelaten?
Marianne gaat nog een stap verder. Waarom zou de NBA zich überhaupt opwerpen als serviceorganisatie voor bepaalde doelgroepen, zoals mkb-accountants? We vinden dat wel een sympathiek standpunt. De NBA heeft een duidelijke wettelijk taak als toezichthouder, regelgever en kwaliteitsbewaker. Dat vraagt om enige afstand ten opzichte van de sector. Een compact bestuur zonder vertegenwoordigers van bloedgroepen en met mensen van buiten erbij, sluit aan bij die lijn. Tegelijk lijkt de NBA zich juist steeds meer te willen ontwikkelen tot een gezelligheidsvereniging. Op 12 april berichtte deze site over de enthousiasme waarmee leden reageerden als het NBA-bel team hen informeerde over activiteiten als “plastic vissen in de Amsterdamse grachten en hardloopclinics tot sessies over ‘mindfulness’, een motortoertocht om het IJsselmeer en ‘NBA-cafés”. “We moeten de Nederlandse Beroepsorganisatie van Aandacht worden”, vatte NBA-directeur Harm Mannak het eerder olijk samen.
Het is ongetwijfeld allemaal goed bedoeld om de betrokkenheid van de leden te vergroten maar het is de vraag of de rollen van de NBA daarmee niet te divers worden en er zelfs spanningen tussen die rollen kunnen ontstaan. Je kunt niet tegelijk de kapitein op het schip en de Chief Hapiness Officer zijn. Terecht stelt Marianne dat we het er eerst over moeten hebben waar de toegevoegde waarde en eigen positie van de NBA binnen de sector nu precies zit, voordat we knopen doorhakken over de governance die daarbij past. Dat is een serieuze discussie die niet moet worden afgeleid door BBQ’s en boottochten.
Marianne heeft ook gelijk dat een herijking van de rol van de NBA kan leiden tot de vraag of de beroepsorganisatie zich in het verleden niet te veel heeft ontwikkeld tot een service organisatie van de grotere kantoren. Mannak gaf een maand geleden al toe dat er wel heel veel aandacht van het NBA-bureau naar de controlerend accountant uitging, een beperkt deel van het ledenbestand dat vooral bij de grotere kantoren werkzaam is. Ook in de politieke lobby heeft de NBA zich altijd zonder gêne voor het karretje laten spannen van de grote kantoren, zoals bij de discussie over de scheiding van advies en controle en de periodieke kantoorwisseling. Vorig jaar nog wees NBA-directeur Berry Wammes het idee van (nota bene) zijn collega-directeur van de Britse accountantskoepel af om de middelgrote kantoren meer ruimte te geven om het ‘big four-monopolie in het controleren van beursgerichte bedrijven te doorbreken. Het is de vraag of de NBA zich bij zulke discussies in de toekomst niet wat meer afzijdig zou moeten houden. We zien dat in Brusselse discussie over de accountancy al veel meer gebeuren, waar de grotere kantoren gewoon hun eigen lobby hebben georganiseerd.
Die bovenmatige aandacht voor (de belangen van) de grotere kantoren is dé kern van de kritiek van vroeger Novak en nu Novaa op het functioneren van de NBA. Wanneer de NBA er echt wil zijn voor iedereen dan moet dat ook proportioneel en evenredig gebeuren.
Het kan niet zo zijn dat mkb-accountants, interne accountants, accountants in business en overheidsaccountants een serviceorganisatie voor de controlerende collega’s subsidiëren, ook omdat de grotere kantoren voldoende eigen menskracht en middelen hebben om daar zelf voor te zorgen.
Al met al is er voldoende stof om met elkaar het gesprek aan te gaan, via deze website of ‘IRL’. Het liefst wel met een open vizier en zonder ons te verschuilen achter het gebruik van pseudoniemen. Het censureren van onwelgevallige boodschappen draagt natuurlijk ook niet bij aan het onderlinge vertrouwen. Daar is ook geen enkele reden voor. Wij zijn allemaal volwassen mensen die de passie voor het accountantsberoep delen.
Marco Moling en Guus Ham zijn respectievelijk voorzitter en directeur van de Nederlandse organisatie van accountant adviseurs (Novaa), de beroepsorganisatie voor mkb-accountants.
