Maken we een pas op de plaats, of gaan we blind het ravijn in?

Waar gaat het met het accountantsberoep naar toe en welke beroepsorganisatie past daar het beste bij? Marco Moling schetst drie perspectieven.

Marco Moling

Ondanks alle ellende van corona vierden accountants dit jaar een verjaardagsfeestje. De vlaggen gingen uit omdat 125 jaar geleden het Nederlandsch Instituut van Accountants (NIvA) werd opgericht, de oermoeder van alle beroepsorganisaties voor accountants die er later zouden komen. Het was het logische vervolg op de winkel die Barend Moret in 1883 opende, het Bureel van Boekhouding ‘Confidentia’, die zich bezighield met boekhouden, administratieve ondersteuning, advieswerk en een beetje controle. Iets wat je in deze tijd de advies- en samenstelpraktijk van een mkb-accountant zou noemen.

Een deel van de accountants treedt nog steeds in de voetsporen van Moret, terwijl anderen zich hebben gespecialiseerd tot exclusieve controleurs van grote (oob-)ondernemingen. Die tweede groep is grotendeels werkzaam binnen de grotere kantoren en is het boegbeeld van de sector geworden, al zou Barend Moret zich vermoedelijk beter thuis voelen bij de mkb-accountants van deze tijd. Ook de beroepsorganisatie leunt zwaar op hun profiel.

De kloof tussen de controlerend accountant en zijn collega van het mkb groeit met de dag, maar de inrichting van de beroepsorganisatie scheert alle accountants nog steeds over dezelfde kam. De verschillen binnen de beroepsgroep dreigen met de nieuwe governance voorstellen van de NBA alleen nog maar verder uit beeld te raken. Dat leidt tot een futloze beroepsorganisatie, waarin verschillen worden weggemasseerd, de grote kantoren nog meer de boventoon gaan voeren en de reëel bestaande diversiteit binnen de beroepsorganisatie geen enkele vertaling krijgt in beslissingsmacht, beleidsruimte, budgettaire kaders en personele ondersteuning.

Na 125 jaar ‘geïnstitutionaliseerd’ accountantsberoep is het tijd om de balans op te maken. Waar gaat het met het beroep naar toe en welke beroepsorganisatie past daar het beste bij, wanneer we anno 2020 met een blanco vel zouden beginnen? Waar zijn de beroepsgroep, onze klanten en het maatschappelijk verkeer het meest bij gebaat?

Wat ons betreft zijn er drie perspectieven:

  1. We gaan uit van een strikte en beperkte visie op het accountantsberoep: de externe accountant die in het kader van de wettelijke controleplicht (oob en andere controleplichtige ondernemingen) een wettelijk monopolie heeft en daarom wettelijke bescherming van zijn beroepstitel krijgt. Daar past een beroepsorganisatie bij die de status heeft van een PBO – met de ontwikkeling van bindende beroepsregels als primaire opdracht – en waarin extern georganiseerd toezicht door de AFM plaatsvindt. Dit is een hele coherente groep met een duidelijk en eigen beroepsprofiel, die opereert binnen strakke wettelijke kaders en die aansluit bij de politieke en maatschappelijke discussies over ‘de accountant’. De NBA wordt in het maatschappelijk verkeer al jaren gezien als dé belangenbehartiger van dit deel van de accountants en handelt daar ook zelf naar. Wanneer we de adressenbak op dit profiel doorlichten, kom je uit op ongeveer tien procent van het totale ledenbestand. Alleen met die leden verder gaan zou natuurlijk een forse aderlating betekenen voor de NBA. Maar door kleur te bekennen, wordt de NBA wel een eerlijker gesprekspartner van de politiek en het maatschappelijk verkeer. De mkb-accountant zou in dit model een eigen club kunnen oprichten, bijvoorbeeld door een belangenbehartiger zoals Novaa door te ontwikkelen, en niet langer verplicht lid zijn van de NBA. Zij staan dan voor de uitdaging om voor hun maatschappelijke belang voor het mkb een eigen (wettelijke) titel te verwerven. Wat opgeleide accountants buiten de openbare praktijk doen, moeten ze vooral zelf weten.
  2. Of we gaan verder op het ‘hoe meer vrienden, hoe meer vreugd’-principe dat nu voor de NBA leidend is. We houden het vooral gezellig en experimenteren vrolijk met allerlei werkvormen om een dynamische en eigentijdse beroepsorganisatie in te richten, waarin iedereen aan zijn trekken komt. Zo lang het duurt, genieten we van de wettelijke bescherming van onze beroepstitel en doen gewichtig over onze zelfregulering, al weten we natuurlijk best dat dit al lang buiten de sector is neergelegd. Om de kas te blijven vullen kan er natuurlijk niet aan het verplichte lidmaatschap worden getornd voor iedereen die zichzelf accountant wil noemen (al weten we natuurlijk ook best dat het merendeel van de leden niet meer doet dan ieder jaar zuchtend de contributie overmaken). Dat binnen dit mega-NBA de grote kantoren de dienst uitmaken, nemen we voor lief. Goed idee? Stem dan vooral in met de governanceplannen van het NBA-bestuur!
  3. Of we keren terug naar de oorspronkelijke uitgangspunten van de fusie van NIVRA en NOvAA, zoals deze tien jaar geleden door de politiek herhaaldelijk zijn vastgelegd en waarbij nadrukkelijk werd aangedrongen om de positie van de mkb-accountant veilig te stellen. Daaruit volgt de constatering dat deze principes in de praktijk volledig uit beeld zijn verdwenen. De bestaande governance kan best overeind blijven, mits het principe van ‘eenheid in verscheidenheid’ steviger wordt verankerd. Daarvoor biedt het federatieve model het meeste houvast. NBA-bestuurders hebben zich steeds tegen deze benadering verzet en komen ook nu weer met bezwaren. Het meest hilarische argument is dat hierdoor het ‘one man, one vote’-principe zou worden uitgehold en – waarschuwing! – de stem van de mkb-accountant dan minder gewicht in de schaal zou leggen. Iedereen die gevolgd heeft hoe de huidige NBA-voorzitter aan zijn kroontje is gekomen, met busladingen binnengesmokkelde jonge accountants van Deloitte en EY, ieder met een stapel volmachten onder de arm, zal moeite hebben om het droog te houden dat dit NBA-bestuur juist veel waarde toedicht aan het behoud van de stemkracht van de mkb-accountant. Een federatief model biedt, we hebben het al vaker geschreven, boter bij de vis en zorgt voor de juiste checks & balances.

De NBA is (nog) een democratische beroepsorganisatie, waarin ieder lid telt. Die papieren werkelijkheid staat haaks op de praktijk waarin veel leden het wel geloven en hun stemrecht ongebruikt laten. We hebben het er mee te doen.

Wij begrijpen best dat menigeen wat moe(deloos) wordt van de aanhoudende oppositie die Novak en nu Novaa voert tegen het voortdurend buiten spel zetten van de mkb-accountant. Toch hopen wij dat bij de komende ledenvergadering een duidelijk signaal klinkt. Met een nee tegen de governanceplannen van het bestuur trekken we aan de rem. Wanneer de meerderheid van de leden ons daarin volgt, komt er eindelijk een einde aan dit heilloze traject.

Stem tegen de governanceplannen van de NBA!

Op 14 december a.s. zal de algemene ledenvergadering van de NBA worden gehouden. Op de agenda staan ook de nieuwe governanceplannen van de NBA. Bij agendapunt 5 vraagt het bestuur aan de leden om instemming voor de plannen.

Novaa-voorzitter Marco Moling heeft al eerder een reactie gegeven op de plannen. Lees de reactie hier.

Het bestuur van de NBA heeft gereageerd op de zienswijzen, reacties en vragen. Deze leest u hier.

Novaa heeft geconstateerd dat de reactie nog veel vragen openlaat. De basis onder de governanceplannen is te smal en de plannen zijn vaag en ondoordacht. Op belangrijke vragen van Marco Moling is niet ingegaan.

Een aantal belangrijke vragen voor Novaa zijn:

  1. De Novaa ziet niet in waarom communities en faculties de ledengroepen zouden moeten vervangen. Zoals in de reactie staat zien we nu ook al initiatieven ontstaan die de kenmerken hebben van communities en faculties.
  2. Als de plannen van het bestuur van de NBA doorgang vinden ontstaat en naast een ‘transitieperiode’ een soort van hybride figuur. Commissies en kringen blijven bestaan, afdelingen ook, een kerngroep mogelijk ook maar de ledengroepen verdwijnen en worden vervangen door faculties.
  3. Voor het ‘succes’ van communities verwijst het bestuur van de NBA naar een tweetal communities: Accountech en Planet Finance. Novaa twijfelt aan het ‘succes’ van de ‘communities’ (met kenmerken van faculties). De bezetting van Accountech is erg eenzijdig en commerciële belangen prevaleren boven het ledenbelang (en dan in het bijzonder dat van de mkb-accountant)
  4. Voor de basis onder de governanceplannen verwijst men naar ervaringen in het buitenland en NBA-open. Novaa heeft nog steeds geen antwoord gekregen op vragen om welk buitenland het gaat. Het is ons onduidelijk waar met soortgelijke organisaties geslaagde experimenten zijn uitgevoerd. NBA-Open is in de ogen van Novaa mislukt. Hoewel de intenties goed waren was er op de uitvoering veel aan te merken. Input vanuit de hoek van de mkb-accountant werd stelselmatig genegeerd.
  5. De financiering en de aansturing van het experiment communities en faculties is onduidelijk. In de stukken waarover gestemd gaat worden staat de directeur van het bureau prominent genoemd. Dat beeld is wel wat aangepast maar het voorstel dat in stemming zal worden gebracht is ongewijzigd gelaten. Naar het oordeel van de Novaa moet er onder het voorstel van het bestuur een goede financiële onderbouwing liggen. Die is er nu niet.
  6. Er zijn reacties gekomen uit de hoek van de ledengroepen en Young Profs. Opvallend daarbij is dat de reacties uit de hoek van de ledengroepbesturen komen waarbij de leden niet geraadpleegd zijn. Het feit dat er gestemd zal worden over de eliminatie van de eigen (leden)groep is toch voldoende reden om de achterban te bevragen?

Bovenstaande zes punten zijn slechts enkele opmerkingen die Novaa heeft. Er komt geen reactie op de vragen die Marco Moling heeft gesteld. Het instellen van ledengroepen is indertijd een bewuste keuze geweest van de Volksvertegenwoordiging, de Minister, de Raad van State en de leden van NOvAA en NIvRA, waarbij uitdrukkelijk gekeken is naar de belangen van de AA en kleinere kantoren. Naar de mening van Novaa zijn er binnen de huidige structuur genoeg mogelijkheden denkbaar om het gewenste doel te bereiken: het vergroten van de betrokkenheid van de leden van de NBA.

Novaa roept alle leden op om op 14 december a.s. tijdens de ALV van de NBA tegen de governanceplannen van het bestuur van de NBA te stemmen. Het bestuur zal eerst met meer concrete plannen moeten komen en aan moeten tonen dat communities en faculties de ledengroepen op een adequate wijze kunnen vervangen. De ALV zal digitaal plaats vinden en u kunt zich aanmelden via https://login.nba.nl/.

Wilt u meer weten over het standpunt van de Novaa? Dan bent u van harte welkom tijdens Zoomsessies van Novaa.

Novaa voorzitter Marco Moling en directeur Guus Ham zullen op al uw vragen ingaan.

Aanmelden kunt u hier doen.

Novak, Novaa en Kriton organiseren demobijeenkomsten PE-tool

Op 1 januari 2021 gaat de nieuwe PE-regeling in voor mkb-accountants. Geen 40 PE-punten meer, maar een persoonlijk PE-portfolio. Hierdoor gaat voor de individuele accountant het nodige veranderen. Om deze overgang in goede banen te leiden en accountants in de dagelijkse praktijk te ontzorgen, bieden Novak, Novaa en Kriton samen een online PE-portfoliotool aan. De tool is opleidersonafhankelijk. Dus geen ‘gedwongen’ winkelnering, maar een tool waarbij maatwerk centraal staat.

Wilt u weten hoe u de nieuwe PE-portfoliotool kunt gebruiken? Novak, Novaa en Kriton organiseren demobijeenkomsten op diverse data waarbij wij antwoord geven op uw vragen!

De volgende onderdelen komen aan de orde:

  • Hoe ziet de nieuwe PE-regeling eruit?
  • Wat betekent de nieuwe PE-regeling voor mij als accountant?
  • Wat betekent de nieuwe PE-regeling voor mijn kantoor?
  • Demonstratie van de PE-tool. Naast aandacht voor de technische omgeving staan we stil bij inventarisatie van uw werkzaamheden, het opstellen van leerdoelen, het kiezen van passende leeractiviteiten en de jaarlijkse evaluatie.
  • Introductie van de PE-coach waarbij Novaa mkb-accountantskantoren kan ondersteunen bij het PE-portfolio en de PE-communicatie met de NBA.
  • Toelichting op het aanbod van Novaa met betrekking tot de PE-tool.

Wanneer vinden de demobijeenkomsten plaats?

De bijeenkomsten vinden digitaal plaats. De data zijn:

  • Vrijdag 19 februari van 10:00 – 11:00 uur 
  • Donderdag 25 februari van 14:00 – 15:00 uur
  • Maandag 1 maart 14:00 – 15:00 uur 
  • Maandag 15 maart van 10:00 – 11:00 uur 

De bijeenkomsten worden verzorgd door Novak, Novaa en Kriton. De inleiders zijn namens Kriton mevrouw Leja Gouwens RA en de heer Remco van den Akker AA RB. Guus Ham zal namens Novak/Novaa een bijdrage leveren.

Meer informatie kunt u vinden op  http://www.novak.nl/pe-mkb. Heeft u nu al vragen? Stuur dan een mail naar Guus Ham via g.ham@novaa.nu

Inschrijven kan via onderstaande button. Er zijn geen kosten verbonden aan deze bijeenkomsten.

Voorzitter Marco Moling reageert op de governanceplannen van de NBA

Novaa-voorzitter Marco Moling heeft kennis genomen van het basisdocument Vitale gemeenschap en centrum van beroepsontwikkeling dat als leidraad zal dienen voor de voorgestelde aanpassing van de governance binnen de NBA. Deze aanpassing staat geagendeerd op 14 december 2020 tijdens de ALV van mijn beroepsorganisatie. Hij spreekt zijn grote zorg uit als voorzitter van de Novaa en mede-eigenaar van Accountax, een mkb-accountantskantoor.

Beleidsplan beroepsvereniging Novaa

Tijdens de Algemene Ledenvergadering van de beroepsvereniging Novaa op 1 oktober jl. te Nieuwegein is het Beleidsplan aan de orde geweest. In het Beleidsplan zijn de uitgangspunten van ons Novaa-beleid geformuleerd. Deze uitgangspunten zijn op de gebieden regelgeving, onderwijs, ondernemerschap en imago en positionering nader uitgewerkt. Tevens is er in het Beleidsplan een overzicht opgenomen van toekomstige activiteiten als bouwstenen van de beroepsorganisatie Novaa en haar leden. Tenslotte zijn de financiële consequenties van de voorgenomen activiteiten inzichtelijk gemaakt. Wilt u het gehele Beleidsplan van de beroepsvereniging Novaa lezen?

Nieuwe PE-tool van Novak ook beschikbaar voor Novaa leden

In 2021 gaat de nieuwe PE-regeling in voor mkb-accountants. Geen 40 PE-punten meer, maar een persoonlijk PE-portfolio. Hierdoor gaat voor de individuele accountant het nodige veranderen. Waar eerst het kwantitatieve aspect dominant was, komt in de nieuwe systematiek de nadruk te liggen op het kwalitatieve aspect. Om deze overgang in goede banen te leiden en accountants in de dagelijkse praktijk te ontzorgen, bieden Novaa, Novak en Kriton samen een online PE-tool aan.

Voor alle actuele informatie over alle mogelijkheden, demobijeenkomsten, workshops, de pakketten en advies op maat.